Hindutwa And Modern India : हिंदुत्व आणि आधुनिक भारत – नव्या पिढीचा दृष्टिकोन !

Hindutwa And Modern India

दिनांक: १६ जुलै २०२५ | लेख |

🔰 प्रस्तावना:

२१व्या शतकातील भारतात नव्या पिढीसमोर अनेक विचारधारांचा ओघ आहे. त्यामध्ये ‘हिंदुत्व’ ही संकल्पना पुन्हा चर्चेच्या केंद्रस्थानी आली आहे. नव्या पिढीच्या दृष्टीने हिंदुत्व म्हणजे नक्की काय? ही केवळ जुनी सांस्कृतिक ओळख आहे की सामाजिक परिवर्तनाचा नवा मार्ग? या लेखात आपण हिंदुत्वाकडे तरुणांचा दृष्टिकोन, त्यातील स्वीकृती आणि टीका, तसेच बदलत्या राजकीय-सांस्कृतिक संदर्भातील विश्लेषण पाहणार आहोत.

🧑‍🎓 तरुणाईचे बदलते दृष्टिकोन:

✅ आधुनिक शिक्षणप्रणालीचा प्रभाव:

👉 ग्लोबल विचार, इंटरनेटचा प्रभाव, तर्कशुद्ध विचारशैली

👉 धर्माधारित ओळखीपेक्षा वैयक्तिक स्वातंत्र्य महत्त्वाचं वाटणं

✅ ओळखीचा पुनर्विचार:

👉 काहींना हिंदुत्व गौरवशाली परंपरेचे प्रतीक वाटते

👉 काहींना ते धर्माधारित राजकारणाची चाल वाटते

👉 अनेक तरुण ‘हिंदू असणं’ आणि ‘हिंदुत्ववादी असणं’ यात स्पष्ट फरक करतात

📲 डिजिटल माध्यमातील हिंदुत्व:

✅ यूट्यूब, इंस्टाग्राम, ट्विटर यावर हिंदुत्वाशी संबंधित विचारांचे मोठे प्रमाण

✅ डाव्या-उजव्या विचारसरणींमध्ये संघर्ष

✅ ‘हिंदू प्राइड’, ‘संस्कृती वाचवा’, ‘जय श्रीराम’ यांसारखे हॅशटॅग्स

✅ दुसरीकडे, फॅक्ट-चेकिंग, पुरावे आणि समतावादी आवाजही मोठ्या प्रमाणात

🧠 नव्या पिढीच्या मुख्य चिंतेचे मुद्दे:

मुद्दा भूमिका

• जातीयता हिंदुत्व जात नसल्याचं सांगतं, पण काही टोकाचे गट जातीवाद जोपासतात
• लैंगिक समानता काही हिंदुत्ववादी गट स्त्री स्वातंत्र्याच्या विरोधात असल्याची टीका
• अल्पसंख्याक हक्क मुस्लिम आणि ख्रिश्चन समाजाबाबत द्वेषभावना पसरवण्याचा आरोप
• धर्मनिरपेक्षता तरुण पिढीला धर्मापेक्षा भारतीयत्व महत्त्वाचं वाटतं

📚 समजूतदार तरुणांचा दृष्टिकोन:

✅ हिंदुत्व म्हणजे आपल्या परंपरेचा अभिमान असावा, पण तो दुसऱ्याला दडपणारा नसावा

✅ राष्ट्रवाद, संस्कृती व ज्ञान परंपरेचा आदर – पण तर्क आणि विवेकाबरोबर

✅ ‘मी आधी भारतीय, मग हिंदू/मुसलमान/ख्रिश्चन’ – अशी समृद्ध ओळख

🔎 बदलते उदार हिंदुत्व?

👉 रामायण, भगवद्गीता, योग, आयुर्वेद – आधुनिक विज्ञानाशी जोडण्याचा प्रयत्न

👉 स्वामी विवेकानंद, श्रीअरविंद यांसारख्या विचारवंतांचे आध्यात्मिक हिंदुत्व

👉 काही तरुणांना सावरकरांचे ‘सांस्कृतिक राष्ट्रवाद’ हे आकर्षक वाटते

📌 निष्कर्ष:

नव्या पिढीसमोर हिंदुत्व ही संकल्पना एकाचवेळी गौरव आणि गोंधळ अशा दोन्ही रूपांत उभी आहे. तिच्या मुळाशी जाऊन विचार केल्यास, ती सांस्कृतिक साक्षरतेचा मार्ग असू शकतो. मात्र, जर तो फक्त राजकीय किंवा धार्मिक वर्चस्वासाठी वापरला गेला, तर तरुणाई त्याचं नकारात्मक रूप पाहू शकते.
आज गरज आहे ती म्हणजे – हिंदुत्वाचा अभ्यास, समज, आणि विवेकाने स्वीकार.

🌐 अधिक अभ्यासासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा •••••

1. 🔗 https://www.epw.in – Economic and Political Weekly वरील हिंदुत्व आणि तरुणांवर तज्ज्ञ लेख

2. 🔗 https://www.countercurrents.org – युवक, धर्म आणि आधुनिक भारत विषयक अभ्यास

3. 🔗 https://www.brookings.edu – India’s Youth and Religious Identity (आंतरराष्ट्रीय संशोधन दृष्टिकोनातून)

4. 🔗 https://indianexpress.com/section/opinion/ – Indian Express वरील विचारलेख

5. 🔗 https://www.jstor.org – Youth, Nationalism and Religion in Modern India (Free Account लागेल)

सत्यशोधक न्युज चे या विषयावर आणखीन लेख वाचा पुढील लिंकवर क्लिक करून ••••• 

Hindutwa And Indian Constitution: हिंदुत्व आणि भारतीय संविधान – संघर्ष की समन्वय?”

Savarkar And His Hindutwavaad : “विनायक सावरकर आणि हिंदुत्व – विचार, संघर्ष आणि प्रभाव”

About The Author

Dr.Nitin Pawar

डॉ. नितीन पवार (D.M.S. – Management)
पत्रकार, संपादक, लेखक, ब्लॉगर व मानव अधिकार कार्यकर्ते.
शिरूर (पुणे) येथील रहिवासी.
सत्य, निष्पक्ष आणि समाजाभिमुख पत्रकारितेद्वारे ग्रामीण भागाचा आवाज बुलंद करण्यासाठी कार्यरत.
📧 np197512@gmail.com | 🌐 www.shirurnews.com

See author's posts