Share Market Tax System: शेअर बाजारातील कर प्रणाली (Taxation) – नवशिक्यांसाठी मराठीतून संपूर्ण माहिती

Share Market Tax System Explained in Marathi

दिनांक १६ जुलै २०२५ | प्रतिनीधी |

Share Market Tax System : शेअर बाजारातील नफा करपात्र असतो का? Short-Term, Long-Term Capital Gain वर किती टॅक्स लागतो, कोणता ITR भरावा – हे सर्व जाणून घ्या मराठीतून.

📘 प्रस्तावना:

शेअर बाजारात नफा मिळाल्यानंतर बहुतेक लोक विसरतात –

“सरकार आपला काही हिस्सा मागणार आहे!”

हो, तुम्हाला मिळालेला नफा हा “Taxable” असतो. पण हा Tax कोणता, किती लागतो, कोणत्या नफ्यावर किती टक्के आहे, आणि ITR कसा भरायचा – हे समजून घेणं आवश्यक आहे.

📊 शेअर बाजारातील उत्पन्नाचे प्रकार:

उत्पन्न : प्रकार : स्पष्टीकरण

Short-Term Capital Gain (STCG) 1 वर्षाच्या आत विकलेले शेअर्स
Long-Term Capital Gain (LTCG) 1 वर्षानंतर विकलेले शेअर्स
Dividend Income लाभांशाच्या स्वरूपात मिळालेले पैसे

⏳ 1. Short-Term Capital Gain (STCG)

तुम्ही जर एखादा शेअर खरेदी करून 1 वर्षाच्या आत विकला आणि नफा मिळवला, तर तो STCG म्हणून ओळखला जातो.

✅ STCG वर कर किती लागतो?

👉 Flat 15% + Cess & Surcharge लागू

उदाहरण:

👉 तुम्ही ₹1,00,000 ला शेअर्स विकले → खरेदी किंमत ₹80,000

नफा = ₹20,000

कर = ₹3,000 (15% STCG)

🕰️ 2. Long-Term Capital Gain (LTCG)

एखादा शेअर 1 वर्षांनंतर विकल्यास मिळणारा नफा LTCG म्हणून गणला जातो.

✅ LTCG वर कर किती लागतो?

• ₹1,00,000 पर्यंत नफा → करमुक्त

• ₹1 लाखाच्या पुढे → 10% LTCG Tax

उदाहरण:

• तुम्ही ₹3,00,000 ला विकला → खरेदी किंमत ₹1,50,000

• नफा = ₹1,50,000 → ₹50,000 वर 10% कर = ₹5,000

💸 3. Dividend Income वर कर

तुम्हाला जर शेअर्सवर लाभांश (Dividend) मिळतो, तर तो तुमच्या Annual Income मध्ये धरला जातो.

तो आपल्या इतर उत्पन्नासोबत मिळून Tax Slab नुसार कर भरावा लागतो.

👉 ₹5000 पेक्षा जास्त लाभांश असेल, तर TDS लागू होतो (10%)

📥 ITR कोणता भरावा?

तुमचा व्यवहार : ITR फॉर्म

केवळ Salary + Mutual Fund SIP : ITR-1
शेअर्स ट्रेडिंग + नफा ITR-2 (Investors)
ट्रेडिंग व्यवसायासारखं करणार : ITR-3 (Traders)

✅ शेअर बाजारातील कर भरताना लक्षात ठेवायच्या गोष्टी:

1. Demat Account चा Statement तपासा – नफा/तोट्याची यादी

2. भविष्यकाळासाठी Loss Carry Forward करा – पुढील 8 वर्षे Loss Set-Off करता येतो

3. Tax Harvesting Strategy वापरा – LTCG 1 लाखापर्यंत करमुक्त ठेवण्यासाठी

4. Dividend Income नीट दाखवा – बँकेच्या स्टेटमेंटमधून

❌ टाळाव्या लागणाऱ्या चुका:

चूक : परिणाम

👉 ITR न भरणे नोटिस / दंड / ब्याज
चुकीचा ITR फॉर्म प्रोसेसिंग Error
STCG आणि LTCG गोंधळ : चुकीचा कर आकारला जाऊ शकतो
👉 Loss Reporting विसरणे : Future Benefit गमावतो

🔍 Mutual Fund वर कर कसा लागतो?

प्रकार : STCG : LTCG

Equity Mutual Fund : 15% (1 वर्षाआत) : ₹1 लाखाच्या पुढे 10%
Debt Mutual Fund : (नवीन नियम 2023 नंतर) तुमच्या स्लॅबप्रमाणे तुमच्या स्लॅबप्रमाणे

📜 आवश्यक कागदपत्रे ITR साठी:

👉 Demat Account Statement

👉 Capital Gain Statement (Zerodha, Groww App वर मिळतो)

👉 Form 26AS

👉 Annual Information Statement (AIS)

👉 UPI व्यवहारांचे तपशील (जर अधिक व्यवहार असतील तर)

🔗अधिक अभ्यासासाठी उपयुक्त वेबसाइट्स:

https://incometax.gov.in

https://cleartax.in

https://groww.in

https://zerodha.com

सत्यशोधक न्युज चे या विषयांवरील इतरShare Market Analysis: शेअर बाजारातील तांत्रिक विश्लेषण म्हणजे काय? – नवशिक्यांसाठी मार्गदर्शक लेख वाचा खालील लिंकवर क्लिक करून ••••• 

Types Of Share : Blue Chip, Mid Cap, Penny – शेअर्सचे प्रकार आणि कोणता निवडावा?

About The Author

Dr.Nitin Pawar

डॉ. नितीन पवार (D.M.S. – Management)
पत्रकार, संपादक, लेखक, ब्लॉगर व मानव अधिकार कार्यकर्ते.
शिरूर (पुणे) येथील रहिवासी.
सत्य, निष्पक्ष आणि समाजाभिमुख पत्रकारितेद्वारे ग्रामीण भागाचा आवाज बुलंद करण्यासाठी कार्यरत.
📧 np197512@gmail.com | 🌐 www.shirurnews.com

See author's posts